Niewielkie miasto Skagen, usytuowane na północy Półwyspu Jutlandzkiego, stanowiło pierwszy etap naszej długiej podróży przez Skandynawię, zwłaszcza Norwegię, aż po Nordkapp 71°10'21, czyli Przylądek Północny. Z mojego punktu widzenia Skagen to miejsce wyjątkowe. Dlatego po zakończeniu tej ekscytującej podróży postanowiłem poświęcić Skagen trochę więcej uwagi w mojej relacji, którą publikuję na stronie "On the Way". Opisuję tam spotkania zarówno z Bałtykiem, jak i z Morzem Północnym. To właśnie te dwa morza są mi najbliższe, i za każdym razem, gdy myślami wracam daleko w przeszłość, to właśnie do plaż tych dwóch mórz.
Dlaczego Skagen? Otóż to miejsce ma swoje znaczenie! W najbardziej na północ położonej części Półwyspu Jutlandzkiego, docieramy do Skagen po to, aby na przylądku zwanym Grenen przekonać się o niesamowitości siły przyrody. To tutaj, na wysuniętym na północ cyplu, od wieków odgrywa się spektakl natury - spotkanie dwóch mórz. To dla mnie, jako miłośnika mórz, jest wyjątkowe i emocjonalne przeżycie przebywania jednocześnie w obu tych morskich akwenach. Wracając wspomnieniami do tego magicznego momentu, zdałem sobie sprawę, że w moim wnętrzu tkwi pewna siła, motywująca mnie do bycia w dwóch różnych realiach. To z pozoru trywialne, ale chciałbym podkreślić, że podobne doświadczenia można zdobyć na różnych obszarach. Chcesz opalać się jednocześnie w dwóch państwach? Wystarczy spacer po plaży ze Świnoujścia do Ahlbeck. Chcesz prowadzić jedną nartę po Słowacji, a drugą po Polsce? Wystarczy wypad na narty do Zwardonia w Beskidach. Podobne możliwości są również na Śnieżce w Sudetach, gdzie jedną nogę możesz postawić w Czechach, a drugą w Polsce. Danii również oferuje swoje unikalne doświadczenia, a Skagen z pewnością jest jednym z tych magicznych miejsc, gdzie można fizycznie przebywać w dwóch różnych środowiskach morskich jednocześnie.
Jutlandia, znana również jako Jylland w języku duńskim, to największa i główna część Danii, położona na północ od Niemiec. Jest to półwysep leżący między Morzem Północnym na zachodzie i północy oraz Morzem Bałtyckim na wschodzie, zajmujący około 40 tysięcy km2; stanowi 70% powierzchni Danii, część południowa należy do Niemiec, do kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn. Przeważa rzeźba pagórkowata, w części wschodniej wały moren czołowych, na zachodzie równiny sandrowe. Wybrzeże południowo-zachodnie stanowią pejzaże wattowe, które tworzą teraz parki narodowe. Jutlandia jest miejscem, gdzie znajduje się wiele urokliwych krajobrazów, w tym malownicze wybrzeża, pagórkowate tereny, jeziora i lasy. Główne miasta Jutlandii to Aarhus, Aalborg, Esbjerg i Randers, z każdym z nich charakteryzującym się unikalnym charakterem i historią. Jutlandia słynie z rozwiniętej infrastruktury rowerowej, co sprawia, że podróżowanie po tym obszarze na dwóch kółkach jest popularne i przyjemne. Udało mi się nawet sfotografować mój rower, na którym przejechałem już sporo kilometrów. Przemysł morski odgrywa kluczową rolę w gospodarce Jutlandii, z portami takimi jak Esbjerg i Aarhus pełniącymi istotną funkcję w handlu morskim. Kultura Jutlandii odzwierciedla zarówno tradycje skandynawskie, jak i niemieckie, tworząc unikalne połączenie wpływów kulturowych. W regionie tym można znaleźć również wiele zabytków, takich jak starożytne kościoły, zamki i historyczne wioski, które przyciągają turystów z całego świata.
Jutlandia jest również popularnym miejscem do uprawiania sportów wodnych, wędkarstwa i innych form rekreacji na świeżym powietrzu, przyciągając miłośników przyrody i aktywności fizycznej. Tak się składa, że często zdarza mi się tam przebywać. To są wspaniałe plaże nad Morzem Północnym, na które przeważnie można wjeżdżać samochodem i pies jest akceptowany. Z drugiej, bałtyckiej strony jest co zwiedzać i gdzie odpoczywać. Po półwyspie podróżuje się spokojnie, ruch jest regulowany przez liczne ronda, które zmuszają spieszących się do redukcji szybkości. Drogi rowerowe, bezpieczne i w dobrym stanie gwarantują spokojną jazdę i urlop alternatywny.
Skagen to urocze miasto w północnej Danii, położone na półwyspie Jutlandzkim. Jest znane ze swojego malowniczego położenia, gdzie Morze Północne spotyka się z Bałtykiem. To miejsce jest popularne zarówno wśród turystów, jak i artystów, ze względu na swoją wyjątkową atmosferę i naturalne piękno. Skagen jest szczególnie znane z przylądka Grenen, gdzie dwa morza się łączą. To magiczne miejsce przyciąga wielu odwiedzających. Ponadto, Skagen był historycznie miejscem spotkań dla artystów, znanych jako "Szkoła Skagen". Ci artyści czerpali inspirację z krajobrazów, światła i atmosfery regionu. Miasto oferuje również urokliwe uliczki, kolorowe domy rybackie, muzea, w tym Muzeum Sztuki Skagen, oraz piękne plaże. Kuchnia jest bogata w świeże ryby i owoce morza, co sprawia, że jest to doskonałe miejsce dla miłośników dobrego jedzenia. Ale Skagen to dla mnie przede wszystkim miejscowość wczasowa, która dzięki swojej idyllicznej atmosferze od lat przyciąga do siebie turystów oraz twórców. Słońce i błękit nieba oraz pastelowe kolory budynków i panujący tutaj specyficzny spokój sprawiają, że nie musimy się spieszyć i że możemy przystanąć na moment na rynku czy też których z ulic prowadzących do portu. Charakteryzują je pastelowe domy z dachami z czerwonymi dachówkami.
Wracamy do tematu.... To magiczne miejsce położone jest na północnym szczycie Jutlandii. Skagen to miasto parające się rybołóstwem, tak jak wiele miast tego rejonu w Danii. O podobnym Hvide Sande wspominam w innej części strony. I również w Skagen znajduje się port morski. Skagen ma bogatą historię sięgającą czasów wikingów, którzy zamieszkiwali te tereny już w IX wieku. W średniowieczu Skagen było ważnym portem handlowym, ściągającym kupców z różnych zakątków Europy. W XVII wieku Skagen rozwijało się jako ośrodek rybołówstwa, a jego mieszkańcy specjalizowali się w połowie dorszy. Pod koniec XIX wieku Skagen stało się popularnym miejscem dla artystów, tworzących tzw. Szkołę Skagen, znanych z malowania miejscowego krajobrazu. Miejsce to przyciągało znane postaci, takie jak pisarz Hans Christian Andersen i malarz Peder Severin Krøyer.
W 1818 roku wybudowano pierwszą latarnię morską w Skagen, aby poprawić bezpieczeństwo nawigacji w trudnych warunkach morskich. W trakcie II wojny światowej Skagen odegrało rolę strategiczną jako punkt obserwacyjny i kontrolny na Morzu Północnym. Współcześnie Skagen jest popularnym miejscem turystycznym, przyciągającym zwiedzających swoją malowniczą przyrodą i klimatem artystycznym. Grenen, przedmieście Skagen, słynie z unikalnego zjawiska, gdzie dwa morskie prądy spotykają się i tworzą widowiskowe wiry wodne. Skagen jest także miejscem, gdzie liczne wraki statków zatonęły w wyniku niebezpiecznych warunków morskich, co czyni to miejsce fascynującym dla miłośników historii morskiej. A teraz postaram się przedstawić bardziej szczegółowo najważniejsze atrakcje Skagen i jego okolic. Niektóre z nich udało mi się już odwiedzić, zobaczyć a niektóre w rezultacie uzyskania informacji stały się przedmiotem planów urlopowych.
Wydawało mi się, że Skagen to głównie plaże, wydmy oraz miejsce spotkania się dwóch mórz. Okazało się jednak, że wymienione właśnie fenomeny natury przyciągały jak magnes artystów, a szczególnie malarzy. Spowodowało to, że tutaj, na tej dalekiej północy Danii powstała szkoła, albo kolonia malarzy określana jako szkoła skageńska. Dzieła malarzy tej grupy można podziwiać w wielu regionach świata. Jednak tutaj w Skagen, istnieje Muzeum Sztuki Skagen (Skagens Kunstmuseer ), które pozwala zachwyć się zbiorami związanymi z Szkołą Skagen, eksponującą prace artystów związanych z regionem. Muzeum Sztuki Skagen to międzynarodowo uznane muzeum, poświęcone malarzom związanych ze szkołą skageńską, artystycznej kolonii, w której w XIX wieku osiedlili się malarze tak jak Krøyer i Tuxen. Muzeum dzięki dziełom tych artystów jest najczęściej odwiedzanym muzeum na północy. Skagens Museum gromadzi obecnie około 1900 rzeźb, rysunków i obrazów, głównie autorstwa licznych artystów, którzy odwiedzili Skagen w okresie między 1870 a 1930 rokiem. Nawet jeśli sztuka nie jest twoją szczególną pasją, nie powinieneś przegapić wizyty w muzeum podczas pobytu w Skagen. Miejsce to nie tylko gromadzi sztukę światowej klasy, ale także odzwierciedla ducha epoki, który uczynił Skagen tym, czym jest dzisiaj. Dowiedz się więcej o historii miejsca, malarkach ze Skagen i jak skorzystać z wirtualnego zwiedzania dzięki projektowi Google Art. Muzeum w Skagen zostało założone w 1908 roku w sali jadalnej hotelu Brøndums przez malarzy Anchera, Krøyera i Tuxena, wraz z hotelarzem Degnem Brøndum i aptekarzem Victorem Christianem Emanuelem Klæbelem. Celem było wystawianie dzieł malarzy ze Skagen i zbieranie funduszy na budowę muzeum. Początkowo jako miejsce wystawowe wykorzystano technikum, ale po śmierci Krøyera w 1909 roku użyto jego mieszkania. W 1919 roku Degn Brøndum podarował stary ogród hotelowy Skagenskiemu Muzeum, gdzie w 1926 roku muzeum zostało zbudowane według projektów architekta Ulrika Plesnera. Inauguracja miała miejsce 22 września 1928 roku z kolekcją składającą się z około 325 dzieł, wielu z nich podarowanych przez samych artystów. Muzeum w Skagen zostało kilkakrotnie rozbudowane z powodu dużego zainteresowania artystami ze Skagen. Plesner zaproponował rozbudowę już w 1930 roku, ale pierwsza rozbudowa została zrealizowana dopiero w 1982 roku. Kolejne rozbudowy miały miejsce w 1989 i 2004 roku, przy czym w 2014 roku rozpoczęła się kolejna. Malarze ze Skagen Malarze ze Skagen to nazwa dla artystycznej kolonii, która osiedliła się w latach 1870-1879 w okolicach Skagen, aby przedstawiać życie w Skagen; trudne życie rybaków wraz z doskonałą przyrodą i specjalnym światłem, które nadal czyni Skagen i północną Jutlandię popularnym celem wakacyjnym. Malarze zabierali swoje pędzle i sztalugi na łono natury, malując, między innymi, to, co widzieli. Styl ten, znany również jako realizm, kształtował Europę w tym okresie i jest również powodem obecnej popularności, gdy mówi się o malarzach ze Skagen jako kolonii artystycznej. Do najbardziej znanych malarzy ze Skagen zalicza się P.S. Krøyera, który namalował na przykład światowo słynny obraz "Hip Hip Hurra" z okazji urodzin Skagen, oraz Annę (Żniwiarze, Szyjąca żona rybaka) i Michaela Anchera, Lauridsa Tuxena, Christiana Krohga i Holgera Drachmanna.
Centrum Natury Skagen Odde (Skagen Odde Naturcente) przedstawia zjawiska natury, takie jak słynne światło Skagen lub zmieniające się wydmy Północnej Jutlandii. Budynek został zaprojektowany przez światowej sławy duńskiego architekta Jørna Utzona, który chciał stworzyć chroniony, zamknięty obszar pośrodku otwartego, naturalnego krajobrazu z konstrukcją przypominającą fort ze ścianą. W budynku odbywają się również wystawy czasowe poświęcone sztuce, designowi i architekturze. Główne tematy wystaw koncentrują się na tworzeniu unikalnego krajobrazu poprzez elementy takie jak wiatr, piasek, woda i światło, a także na designie i samym Jørnie Utzonie. Centrum Natury Skagen Odde oferuje atrakcje zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Kilka pomieszczeń poświęconych jest kreatywnym przedsięwzięciom dzieci, podczas gdy dorośli zanurzają się w wystawach. Centrum jest jak spokojna skała, gdzie jest miejsce na kontemplację z dala od zgiełku codziennego życia. Nie ma tu hałasu w postaci neonów i głośnych przejażdżek, ale nie oznacza to, że za wysokimi murami nic się nie dzieje. Tutaj oferujemy wgląd w sztukę, design i architekturę oraz cudowne siły natury, które napotykamy tutaj w Danii.
Latarnia morska Skagen Fyr natychmiast rzuca się w oczy z plaży. Została ona zaprojektowana przez architekta Nielsa Sigfreda Nebelonga, a wzniesiona została w 1858 roku w dzielnicy Grenen, zaledwie 3,5 kilometra na północny wschód od miasta Skagen. Znana również jako Det Grå Fyr (Szara Latarnia Morska), ma imponujące 46 metrów wysokości. Przez wiele lat była najwyższą latarnią w kraju, ustępując tej pozycji dopiero w 1952 roku latarni Dueodde na wyspie Bornholm, która była o 1 metr wyższa. Mimo to, Det Grå Fyr pozostaje drugą pod względem wysokości latarnią. Na szczyt latarni, gdzie znajduje się balkon widokowy, prowadzą spiralne schody liczące 210 stopni. Stąd można podziwiać malowniczą panoramę, obejmującą miasto Skagen oraz cieśniny Kattegat i Skagerrak. Od 2017 roku wewnątrz latarni działa centrum ptaków wędrownych, obejmujące obserwatorium oraz interaktywne wystawy. Ciekawostką jest fakt, że Det Grå Fyr nie jest pierwszą latarnią w okolicy Skagen. Historia latarni morskich w tym regionie sięga roku 1561, gdy powstało pierwsze ognisko o otwartym ogniu w koszu, znane jako "papegøjefyr" (ognisko papugowe), służące żegludze. W 1627 roku zbudowano Skagen Vippefyr (Bliza latarnia dźwigniowa) (Latarnia Wippfeuer), używając drewnianej wipki, aby podnieść węgiel na większą wysokość i uczynić go bardziej widocznym. W 1747 roku Vippefyr zostało zastąpione wieżą z oktagonalnej cegły, zaprojektowaną przez architekta Philipa de Lange, mającą ponad 20 metrów wysokości. Służyła ona jako latarnia aż do 1858 roku i była znana ze swojego białego malowania, co przyczyniło się do nadania jej nazwy Det Hvide Fyr (Biała Latarnia) - pierwszej latarni morskiej w Danii zbudowanej z cegły.
Oprócz fenomenu przyrody stanowiącego spotkanie się dwóch mórz w okolicach Skagen możemy dać się uwieść urokowi tutejszych plaż i wydm. Z jednej strony plaży wyróżnia się wysoka latarnia morska, która jeszcze normalnie funkcjonuje i na którą można wchodzić. Potrafię sobie wyobrazić roztaczający się z niej widok na całą okolicę. A w szczególności na szerokie, bezkresne plaże oraz ruchome wydmy. W okolicy Skagen znajduje się kilka plaż, na których można cieszyć się słońcem i świeżym powietrzem morskim. Skagen Sønderstrand to być może najbardziej znana plaża w Skagen, jest przyjazna dla dzieci i blisko miasta. Pojazdy nie są dozwolone na plaży. Skagen Sønderstrand, czyli południowa plaża w Skagen, to piękna plaża z piaskiem, otoczona z jednej strony niskimi wydmami, a z drugiej strony Kattegat. Między wydmami poprowadzone są specjalnie utworzone ścieżki, umożliwiające dostęp na plażę nawet z wózkami dziecięcymi i wózkami inwalidzkimi. To tutaj artyści związani ze szkołą skageńską czerpali inspirację do swoich światowej sławy obrazów. Co roku można także doświadczyć wielkiego ognia z okazji święta Sankt Hans.
Szczególnie interesująca jest obszar wydm Råbjerg Mile, zwany pustynią wydmową o wysokości do 40 metrów. W pobliżu cieśniny Kattegat porusza się około 15 metrów rocznie, co oznacza, że zaniknie w morzu w ciągu kilkuset lat. Więc nie ma na to czasu, żeby zastanawiać! Zjawisko to jest tak wyjątkowe, że wydma została włączona do listy kanonów natury (rezerwatów przyrody) Danii. Okolice Skagen są znane ze swoich imponujących wydm, a jedna z najbardziej charakterystycznych to Råbjerg Mile. Råbjerg Mile to największa wydma ruchoma w Danii i jedna z największych w Europie. Jest to fascynujące miejsce ze względu na swoje zmieniające się kształty i dynamiczną naturę. Oto kilka faktów na temat Råbjerg Mile: Råbjerg Mile zajmuje obszar około 1 km² i przemieszcza się na południowy zachód z prędkością około 15 metrów rocznie. Najwyższe punkty wydmy osiągają wysokość około 40 metrów nad poziomem morza. Powstanie wydmy jest efektem działania wiatru, który przenosi piasek z plaży na obszarze Grenen. To powoduje stopniowe przemieszczanie się wydmy. Istnieją wyznaczone ścieżki dla turystów, umożliwiające im odkrywanie tego unikalnego obszaru. Widok z wierzchołka wydmy jest imponujący. Råbjerg Mile to tylko jedno z wielu fascynujących miejsc przyrodniczych w okolicach Skagen. To idealne miejsce dla miłośników przyrody i osób poszukujących unikalnych doświadczeń na świeżym powietrzu.
Na północ od Skagen znajduje się Przylądek Grenen, który jednocześnie stanowi obszar ochrony natury. Wędrujące wydmy powodują, że krajobraz znajduje się w ciągłym ruchu. Przypomina to trochę Słowiński Park Narodowy w okolicach Łeby. Tutaj można zobaczyć wzburzone Morze Północne (Skagerrak) wpadające z zachodu i Morze Bałtyckie (Kattegat) toczące się w jego kierunku od wschodu. Dokładnie tutaj dwa morza wpadają na siebie, mieszają się i tworzą niebezpieczne wiry. Z tego powodu kąpiel w morzu jest surowo wzbroniona. Wiele osób korzysta z okazji stania jedną nogą w Morzu Północnym (Skagerrak), a drugą w Morzu Bałtyckim (Kattegat). Wzburzone fale obu mórz sprawiają wrażenie walki na przewagę tworząc przy tym spektakularne widowisko. Które z mórz jest silniejsze? Jest to jest niezapomniane miejsce, niezapomniane przeżycie. Kiedy masz okazję mieć jedną stopę na Morzu Północnym, a drugą na Bałtyku? Dokładnie - tylko tam. Dlatego nie można przegapić tego naturalnego spektaklu.
Chciałbym przedstawić parę zdań na temat ekosystemu w okolicach Skagen, gdzie Morze Północne i Bałtyk się spotykają. Jest to unikalne połączenie dwóch mórz, które tworzy różnorodny ekosystem morski, z bogactwem flory i fauny. Te wody są domem dla licznych gatunków ryb, w tym dorsza atlantyckiego, łososia oraz morszczuka. Ponadto miejsce to jest znane ze swojej różnorodności ptaków morskich, zwłaszcza w okresie migracji, gdy ptaki przelatują przez te obszary, a także ważnym obszarem lęgowym dla wielu gatunków mew, kormoranów i ptaków ostrygorących. Ekosystem morski w Skagen jest również pod wpływem zmieniających się warunków oceanicznych, co wpływa na migracje ryb i ptaków. Ruchliwe wody wokół Grenen sprzyjają obecności wielu gatunków ryb i skorupiaków, stanowiąc ważne miejsce dla rybaków. Występowanie roślin morskich, takich jak wodorosty, wpływa na równowagę ekosystemu w tych wodach. W tutejszych wodach można spotkać foki szare, które często odpoczywają na plażach lub wysepkach. Ochrona przyrody w Skagen obejmuje obszary morskie, dbając o zachowanie różnorodności biologicznej tego regionu. Przyroda w okolicach Skagen jest nie tylko malownicza, ale również pełna życia, co sprawia, że jest to fascynujące miejsce dla miłośników przyrody i ekologii.
Skagen, to pierwszy przystanek naszej podróży, czasu nie zbyt dużo. Ale zanim dalej popędzimy...zatrzymam się na chwilkę w tym miejscu. Od tamtego dnia upłynęło już trochę czasu, więc mam tą możliwość spojrzeć na wszystko z pewnej czasowej perspektywy i zastanowić się, jak było i jest. A było tak, że w tym danym momencie najzwyczajniej poczułem zadowolenie, że znalazłem się w tym właśnie miejscu oraz odczułem przypływ energii do dalszego działania. W tym przypadku konkretnie chodziło o dotarcie na Nordkapp, co oczywiście udało się zrealizować. O wrażeniach z podróży informuję w dalszej części mojej relacji.
Zachęcam także do zapoznania się z moimi książkami traktującymi o miejscach dalszych i bliższych, znanych i nieznanych, które dane mi było odwiedzić i opisać. Ale nie tylko. Są też tam inne prace, abstrahujące od tego tematu.
A ta tajemnicza postać na obrazie to Handrystol, wędrowiec pochodzący ze świata fantazji, który towarzyszy każdej mojej książce. Stworzyła go i nadała mu osobowości pewna księżniczka. Handrystol kogoś poszukuje i często korzysta z okazji, aby wspólnie odwiedzić i sprawdzić przeróżne miejsca. Poniższy link prowadzi do jednego z nich, kontynuując naszą wirtualną wędrówkę w przestrzeni i w czasie.